» تاریخچه چای از افسانه تا واقعیت
افسانه های پیدایش چای
افسانه ای می گوید که حدود 5هزار سال پیش امپراطور چین، شن نونگ،که تقریبا همه افتخارات در تاریخ چین مربوط به اوست، روزی در حال سفر بوده است و از آنجایی که می دانسته بهترین روش برای نوشیدن آب چشمه جوشاندن آن است مقداری آب می جوشاند و متوجه می شود که چند برگ درون آب افتاده است.کنجکاوانه جرعه ای از آن نوشید و از طعم شگفت انگیز آن دچار تعجب شد.پس از جستجو به خواص دمکرده ای که از آن به نام چای امروزی یاد می شود رسید.
افسانه بعدی در این زمینه می گوید که یک تبعیدی از طرف امپراطور چین مدتی در جنگل ها و کوهستان ها سرگردان می شود، که از فرط گرسنگی مجبور می شود چند برگ از گیاهی در آن نواحی بخورد.خوردن این گیاه باعث می شود دوباره سلامت خود را به دست آورد.بعد از مدتی دوباره به شهر بر می گردد و سراغ یکی از نزدیکان امپراطور می رود و ماجرا را برای او تعریف می کند.این خبر به گوش امپراطور می رسد و او دستور می دهد تا درباره این گیاه که همان چای است تحقیق کنند.
افسانه دیگری هم هست که می گوید:روزی عده ای شکارچی برای شکار به جنگل می روند آنها روی مقداری از گوشت های شکار شده خود مقداری برگ که همانجا از بوته ای کنده اند می گذارند بعد ساعتی وقتی دوباره بر می گردند می بینند گوشت ها کاملا له شده است.که این مربوط به همان خاصیت هضم کنندگی چای است.
این که چای دقیقا چطور کشف شد مشخص نیست.چیزی که می دانیم این است که چای 5 هزار سال پیش در چین کشف شد و حتی همین کلمه چینی است که وارد زبان فارسی شده است.
از زمان کشف چای در چین 5 هزار سال پیش تا امروز این نوشیدنی محبوب از امور ضروری محسوب می شود. وقتی یک خارجی به خانه چینی می رود حتما برای او چای می آورند. در چین بیش از صد نوع چای متنوع و کم نظیر یافت می شود.
تاریخچه چای
در کتاب چاجینگ که مربوط به سال 760 درباره سلسله تانگ است،نوشته شده که چای نوشیدنی رایج آن زمان بوده.در این کتاب نوشته شده که آنها برگ های چیده شده چای را به صورت قالب هایی خشک شده در می آوردند که به آن آجر چای می گفتند و بعد این قالب هارا در هاون می کوبیدند و روی آن آب جوش می ریختند.
انواع روش های تولید چای سفید در چین در سلسله سانگ یافت شد.امپراطور سانگ مراسم چای سانگ را تشکیل داد که اگرچه امروزه در چین منسوخ شده است اما هنگامی که چند ژاپنی در این مراسم شرکت کردند و مراسم چایی که هم اکنون در ژاپن انجام می شود شبیه به مراسم چای سانگ است.ورود چای سبز به ژاپن توسط یک راهب بودائی در قرن نهم است.و چای به یک نوشیدنی در بین مذاهب ژاپن تبدیل شد.توسط پادشاه ساگا چای به نوشیدنی برای طبقه سلطنتی تبدیل شد.در قرن 13 و دوره سلسله مینگ تبادلات فرهنگی بین چین و ژاپن صورت گرفت که باعث رواج روش های آماده سازی در ژاپن شد.
توزیع چای در جهان
مارکو پولو به عنوان یک ونیزی در سفرنامه خود از چای سخنی نیاوردهاست، تصور میشود که اولین گروه اروپائیان که با چای سروکار داشتهاند، مسیحیان ساکن در پکن باشند . یا کاشفان پرتغالی باشند که از ژاپن دیدن کردند. روسیه پس از اینکه امپراطور مینگ چینی چای را به عنوان هدیه برای سزار میشل اول پیشکش فرستاد، به خواص چای پی بردند.
در اواخر قرن نوزدهم در روسیه به دستور پرنس ورنتسف در نواحی قفقاز شروع به کشت آن کردند.
و پس از آن ترک ها شروع به کشت آن کردند.
جالب است بدانید فرهنگ نوشیدن چای در روسیه بسیار به ما شبیه است و خیلی از واژه ها نظیر سماور و استکان از روسی وارد زبان فارسی شده است.
به زودی چای به اروپا عرضه گردید که به سرعت در میان ثروتمندان فرانسه و هلند رواج یافت. استفاده انگلیس از چای به حدود سال ۱۵۶۰ برمی گردد.پس از آن هم ملکه انگلستان چای را به آبجو ترجیح داد.
در انگلستان نوشیدن چای به عنوان یک فرهنگ قدیمی در آمده آنها عادت دارند از مهمان های خود با چای پذیرایی کنند و عصرانه کیک و چای صرف کنند.
ورود چای به ایران
مشخص نیست ایرانیان چه زمانی اولین بار با این نوشیدنی آشنا شدند.ظاهراً عادت چای نوشیدن تا قرن هفتم هجری به غرب آسیا نرسیده و ممکن است مغولها در ترویج آن تأثیر داشته باشند. امیرکبیر، ممکن است نقشی در ترویج چای در ایران داشته باشد؛ او از دولت فرانسه دو دست ظروف چای خوری، شامل سماور ، و یک عدد دیگر را از تاجری روس دریافت کرد. امیر کبیر انحصار سماورسازی را به استادکاری در اصفهان اعطا کرد.
کشت چای در ایران، از سال ۱۳۱۴ هجری قمری آغاز شد. در این سال، یکی از رجال آن دوره به نام محمد میرزا کاشف السلطنه ژنرال کنسول ایران در هند ، در بازگشت به ایران، چند بوته چای را با زحمت فراوان وارد ایران کرد. وی ، شهر لاهیجان را به دلیل وجود هوای مناسب برای کشت چای انتخاب کرد.